Prawo do przedłużenia czasu pracy

Artykuł 9 TzBfG ustanawia prawnie egzekwowalne prawo pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy do przedłużenia czasu pracy poprzez zmianę umowy, jeśli nie ma już odpowiednich konkurentów.

Roszczenie o przedłużenie czasu pracy zgodnie z § 9 TzBfG wymaga posiadania „odpowiedniej pracy” z dłuższym czasem pracy. Jeżeli pracodawca w sposób zawiniony naruszy prawo pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy do przedłużenia jego czasu pracy i zajmie on na stałe stanowisko pracy z innym pracownikiem, przysługuje mu roszczenie o odszkodowanie z tytułu niemożności świadczenia pracy. Zgodnie z orzeczeniem IX Senatu z dnia 16 września 2008 r. (9 AZR 781/07) wymóg „odpowiedniej pracy” jest co do zasady spełniony tylko wtedy, gdy stanowisko, które ma zostać obsadzone, jest porównywalne merytorycznie ze stanowiskiem, na którym pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy wykonuje swoją działalność ustaloną w umowie. Obydwa rodzaje działalności muszą zasadniczo stawiać takie same wymagania w zakresie przydatności osobistej i zawodowej pracownika. Pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy przysługuje prawo do przedłużenia wymiaru czasu pracy jedynie w wyjątkowych przypadkach, jeżeli wiąże się to ze zmianą pracy na pracę o wyższym wymiarze godzin. Za taki wyjątkowy przypadek należy uznać sytuację, w której organizacja kadr pracodawcy dopuszcza jedynie pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy na niższym szczeblu hierarchii niż dotychczas zajmowany. Stwarza to efekt samowiążący: granica między dwoma poziomami hierarchii staje się przepuszczalna dla późniejszej chęci przedłużenia umowy przez pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy. W tym przypadku za „odpowiednie miejsce pracy” w tym sensie uważa się także miejsce pracy, w którym wykonywana jest działalność o wyższej wartości. § 9 TzBfG. IX Senat uściślił pojęcie pilnej przyczyny operacyjnej, którą można wykorzystać przeciwko żądaniu zmiany przez pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy. Chęć pracodawcy, aby ze względów kosztowych obsadzić wolne stanowisko kandydatem w drugim roku zatrudnienia, który zgodnie z układem zbiorowym otrzymywałby niższe wynagrodzenie, nie stanowi podstawy do obsady stanowiska pracownikiem zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy, który jest zainteresowani wydłużeniem czasu pracy są przeciwni. Nie ma zatem znaczenia, czy w wyniku rozpatrzenia wniosku o przedłużenie nastąpi przekroczenie budżetu kosztów osobowych ze względu na automatyczny system wynagradzania przewidziany w układzie zbiorowym.